همانطور که میدانید، سازمانها برای رسیدن به اهداف کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت خود از برنامهریزی استفاده میکنند و برنامههایی را برای سازمانشان تدوین میکنند، تا بتوانند به اهدافشان برسند؛ خوب است بدانید، روشهای متفاوتی برای انجام برنامهریزی وجود دارد، که یکی از آنها برنامهریزی به روش استراتژیک هست؛ در ادامه این مطلب تصمیم داریم مطالبی را در ارتباط با برنامه استراتژیک و مراحل تدوین آن ذکر کنیم؛ اگر میخواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنیم؛ تا پایان همراه ما باشید.
این را هم بخوانید: طرح بازاریابی چیست؟
منظور از برنامه استراتژیک چیست؟
اگر بخواهیم، توضیحاتی کوتاه در ارتباط بااینکه برنامهریزی استراتژیک یعنی چه؟ ارائه دهیم، باید بگوییم منظور از برنامهریزی استراتژیک، استفاده از تمامی ابزارها برای رسیدن به اهداف دستیافتنی یک شرکت با یک سازمان هست، اگر یک برنامه استراتژیک بهدرستی طرحریزی و اجرا شود، میتواند باعث بهبود در انجام عملیاتها، بالا بردن همکاری بین گروهی و ایجاد جو رقابتی سالم در بین اعضای یک شرکت شود.
اصول برنامهریزی استراتژیک
طبیعی است که در هنگام تدوین یک برنامه استراتژیک بایستی یک سری اصول مرتبط با این برنامه بهدقت رعایت شوند تا اهداف شرکت یا سازمان در زمان معین خودشان محقق شوند؛ در ادامه این اصول را ذکر میکنیم.
اصل اول: مشخص کردن اولویتها
یکی از مهمترین اصول برنامهریزی استراتژیک این است که برنامهریزان سازمان یا آن شرکت بداند اولویتهای آن سازمان چیست و رسیدن به کدام هدف مهمتر از سایر اهداف هست.
اصل دوم: داشتن تمرکز بر روی منابع
همانطور که میدانید، منابع یک سازمان شامل منابع انسانی و منابع فیزیکی آن سازمان هست، که برای تدوین و تنظیم یک برنامه استراتژیک بایستی این منابع کاملاً مشخص باشد شخصی که قرار ااست برنامهریزی را انجام دهد بر روی آن ها تمرکز داشته باشد؛ تا ظرفیت منابع سازمان برای انجام دستورالعملها مشخص گردد.
اصل سوم: مشخص کردن جهت سازمانی
یکی دیگر از اصول برنامه استراتژیک این است که بایستی سمتی که سازمان قرار است به آنجا حرکت کند؛ بهطور کامل مشخص شود.
اصل چهارم: هماهنگسازی اهداف
متأسفانه باید بگوییم، در برخی از مواقع اهداف کارکنان، سهامداران و مدیران یک سازمان، شرکت یا کسبوکار در یک راستا نیست و با یک دیگر تفاوت دارد به همین دلیل مشکلات متعددی در چنین سازمانهایی به وجود میآید؛ اما یکی از اصول برنامهریزی استراتژیک هماهنگ کردن اهداف این گروههای مختلف با یک دیگر خواهد بود.
اصل پنجم: همکاری
یکی دیگر از اصول اساسی و مهم برنامهریزی استراتژیک این مسئله هست که تمام اعضا و کارکنان یک شرکت یا یک سازمان در هر سطح سازمانی و مقامی که هستند با یک دیگر همکاری داشته باشند و برای رسیدن به اهداف مشترک سازمان تلاش کنند.
مراحل تدوین برنامه استراتژیک
تا این قسمت، سعی کردیم شمارا هرچه بیشتر با برنامه استراتژیک آشنا کنیم؛ اما حال نوبت به آن میرسد که با ذکر11 گام به شما بگوییم که یک برنامه استراتژیک به چه شکل تدوین میشود.
گام اول: بررسی رقبا و ترند های موجود درزمینه فعالیت شما
اولین گام از تدوین و تنظیم یک برنامه استراتژیک این است که شما اجزاء بیرونی تأثیر گذار بر روی سازمانتان را بررسی کنید؛ این اجزاء شامل بررسی رقبا، ترند های موجود در بازار، نرخ رشد، روش های قیمت گذاری، استراتژی های رقبا و مواردی از این قبیل هست.
گام دوم: ایجاد طرح کلی از برنامه استراتژیک
در این مرحله از برنامهریزی به روش استراتژیک بایستی طرح کلی برنامه مشخص شود؛ تا به این وسیله یک دورنما یا یک چشمانداز کلی برای افراد سازمان شکل بگیرد و در مراحل بعدی جزءبهجزء آن موردبررسی قرار بگیرد.
گام سوم: انجام تحلیل SWOT
منظور از تحلیل SWOT این هست که تیم و افرادی که قرار است برای یک شرکت برنامهریزی انجام بدهند بایستی، نقاط ضعف، نقاط قوت و تهدیدها و فرصتهای یک برنامه را مشخص و بررسی کنند؛ در ادامه این قسمت نیز توضیحات کوتاهی در ارتباط با هرکدام از این مفهومها ارائه میدهیم، تا بتوانید به شکل بهتری از این مرحله عبور کنید.
- نقاط قوت
منظور از نقاط قوت فعالیتها، استعدادها، منابع و ابزاری است که شما و تیمتان در آن بهتر از رقبایتان عمل میکنید؛ که در این گام از برنامهریزی استراتژی بایستی مشخص شوند.
- نقاط ضعف
مقصودمان از نقاط ضعف، هرگونه جزئی در سازمان شما است که در آن عملکرد بهتری نسبت به رقبا نداشته باشید که در این مرحله از تدوین برنامه استراتژیک بایستی شناسایی و سپس تقویت شوند.
- فرصتها
منظور از فرصتهای یک سازمان زمینههایی است که تیم شما میتواند در آن زمینهها پیشرفت قابل قبولی داشته باشد؛ که این مسئله نیز در این مرحله از برنامهریزی به روش استرتژیک باید مشخص شود.
- تهدیدها
تهدیدها نیز مسائلی هستند که میتواند برای سازمان شما آسیبزا باشد.
گام چهارم: تعیین بیانیه مأموریت
در این مرحله که یکی از طولانیترین مراحل در تدوین برنامهریزی استراتژیک است؛ شرکت شما بایستی اهداف و ارزشهای خود را مشخص کند تا بتواند بر اساس ان ها گام بردارد.
گام پنجم: تعیین بیانیهی چشمانداز
در گام پنجم از انجام برنامهریزی به روش استراتژیک شما بایستی بهوسیله پاسخ دادن به سؤالاتی مثل در 5 الی 10 سال آینده سازمان خود را کجا میبینید؟ یا شرکت شما چه تأثیری بر روی صنایع خواهد گذاشت؟ و مواردی از این قبیل یک بیانیه چشمانداز برای شرکت خود تعیین کنید.
گام ششم: تعیین اهداف
در این مرحله از برنامهریزی استراتژیک نوبت به آن میرسد که بهوسیله بیانیه مأموریت نوشته شده در مراحل قبلی، اهداف کوتاهمدت، بلندمدت و میانمدت را بری سازمان خود مشخص کنید.
گام هفتم: تعیین ارزشها
در این مرحله نیز شما بایستی با استفاده از بیانیه چشم اندازه و مأموریت که در گامهای پنجم و چهارم تدوین برنامهریزی استراتژیک نوشتهاید؛ ارزشهای سازمان خود را تعیین کنید.
گام هشتم: تعیین بودجه
این مرحله نیز یکی از مهمترین مراحل تدوین برنامهریزی استراتژیک است که در آن باید با توجه به نیازها، اهداف و برنامهریزی مالی بودجه مرود نیاز برای انجام برنامه استراتژیک مشخص شود.
گام نهم: تعیین روش نظارت
طبیعتاً داشتن یک برنامه استراتژیک در یک سازمان به نظارت نیز نیاز دارد؛ که در این مرحله شما باید روش نظارت را در سازمان خود تعیین کنید
گام دهم: درخواست مشارکت
در این مرحله، بایستی برنامه استراتژیک نوشته شده با کارکنان درمیان گذاشته شود و از آن ها درخواست شود برای انجام شدن آن برنامه بت یک دیگر همکاری کنند.
گام یازدهم: پیگیری
تبریک می گوییم، شما با پشت سر گذاشتن 10 گام قبلی، یک برنامه استراتژیک نوشته اید و در این مرحله تنها کافی ست به جهت اطمینان از انجام شدن برنامه پیگیری های لازم را انجام دهید.
